Kontent qismiga oʻtish

Osiris

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Osiris

Osiris — oʻlim va qayta tugʻilish xudosi
Nomi iyerogliflarda
Q1
D4
A40
Asosiy ibodat Busiris, Abydos
Ramz(lar)i Atef toji, tuyaqush patlari, baliq, mumiyali doka
Shaxsiy maʼlumotlar
Ota-onasi Geb va Nut;
Ipy[1]
Aka-uka/opa-singillari Isis, Set, Nephthys, Horus
Consort Isis
Avlodi Horus, Anubis
Xudo Osirisning boshi(mil. Avv. 595–525-yillar, Brooklyn muzeyi).

Osiris[2][3] (misrcha: wsjr, qadimgi yunoncha: Ὄσιρις, lotincha: Osiris) Misr mifologiyasiga koʻra, hayot, oʻlim va hosildorlik xudosidir. U oy maʼbudasi — Isisning akasi va eri boʻlgan. Ularning Hosus ismli oʻgʻil farzandi ham boʻlgan. Osirisni akasi va choʻl xudosi boʻlgan Set oʻldiradi. Sababi, Osiris Set davogarlik qilgan firʼavn boʻlgan. Osiris Setning uni aldab, quti ichkarisiga kirgizib, qutiga qoʻrgʻoshin quyishi ortidan vafot etadi. Biroq, Horus ulgʻayganida, Setni magʻlub etib, fir’avnga aylanadi. Shuningdek, Osirisning onasi osmon maʼbudasi Nut, otasi yer xudosi Geb hamda singlisi Neftis hisoblanadi.[4]

Osiris va Dionysus

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ellinizm davriga kelib, yunonlarning Osiris haqidagi xabardorligi oshdi hamda Platonizm kabi yunon falsafasi va Osirisga sigʻinishni (ayniqsa, uning qayta tirilishi haqidagi mifni) birlashtirishga boʻlgan urinishlar yangi mistik din yuzaga kelishiga sabab boʻldi. U asta-sekin tarqalib bordi. Shunday qilib, keng tarqalgan har bir mintaqada mif xuddi shunga oʻxshash mahalliy xudo haqida hikoya qiladigan qilib oʻzgartirildi, natijada bir-biridan farq qiladigan, ammo hozirga kelib Osiris bilan sinonimga aylangan bir qancha xudolar paydo boʻldi. Bu xudolar Osiris–Dionysus nomi bilan tanilgandir.

  1. Hart, George. A Dictionary of Egyptian Gods and Goddesses (en). Routledge, 2006-04-21 — 100-bet. ISBN 978-1-134-93012-8. 
  2. „Coptic Dictionary Online“. corpling.uis.georgetown.edu. Qaraldi: 2017-yil 17-mart.
  3. Allen, James P.. Middle Egyptian: An Introduction to the Language and Culture of Hieroglyphs (en). Cambridge University Press, 2010. ISBN 9781139486354. 
  4. Wilkinson, Richard H.. The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt. London: Thames & Hudson, 2003 — 105-bet. ISBN 0-500-05120-8.