Sebastokrator

Sebastokratōr (Yunanca: σεβαστοκράτωρ, Bulgarca: Севастократор ve Sırpça: Севастократор, "sevastokrator" olarak okunur), Geç Bizans İmparatorluğu kıdemli saray ünvanıdır. Ayrıca İmparatorluğun komşusu ve etkisindeki devletlerde de kullanılmıştır. Sebastokratores karısına verilen dişil ünvan sebastokratorissa (Yunanca: σεβαστοκρατόρισσα), sebastokratitsa (Bulgarca: севастократица ve Sırpça: севастократица) idi.

Kelime, gramer olarak, sebastos ("Kutsal", Augustus yunanca çevirisi) ve kratōr ("hükümdar", aynı kelime autokratōr "imparator" kelimesinde de geçmektedir) kelimelerinin birleşimidir. Ünvan ilk defa Bizans İmparatoru I. Aleksios (h. 1081-1118) tarafından kardeşi İsaakios Komnenos'a verilmiştir.^[1] Anna Komnini'ya göre, bu ünvan Aleksios'un kızkardeşi Eudokia'nın kocası Nikiforos Melissenos'a verdiği Caesar ünvanının üstündedir. Anna Komnini bu üvanı "ikinci imparator" olarak adlandırır ve ayrıca her ne kadar imparatorluk tacından daha az detaylı olsa da taç giyme hakkı olduğunu kaydeder.^[2] Komnenos Hanedanı hükümdarlığı boyunca, I. Manuil (h. 1143-1180) tarafından 1163 yılında despotluk ünvanı yaratılana kadar, imparatordan sonra en yüksek ünvandı. Özellikle imparatorun genç kardeşleri olmak üzere imparatorluk ailesinin üyelerine verilen ayrıcalıklı bir ünvandı.^[1] 1204 yılında Dördüncü Haçlı seferi sonucu imparatorluk çözüldükten sonra ünvan Latin İmparatorluğu, İznik İmparatorluğu ve İkinci Bulgar İmparatorluğu tarafından kullanılmıştır. İznik ve 1261'den sonra Bizans İmparatorluğu'nun tekrar kurulmasından sonra imparatorluk ailesi içinde kullanılmak şartı ile en yüksek ünvanlardan biri olarak kalmıştır. Bu ünvana sahip bilinen en son kişi geç 14. yüzyılda Dimitrios Kantakuzinos'tır.^[1]

Kaynaklara göre, ünvanın ayırıcı rengi maviydi. ünvan sahiplerinin tören elbiseleri mavi kaftan ve mavi ayakkabılardı. Georgios Akropolites'e göre, yaklaşık 1260 yılında, sebastokratores ünvanlılar, imparatorluk ailesinin diğer üyelerinden ayakkabılarında altın kartal süslemesi ile ayrılırlardı.^[3] 14. yüzyılın ortalarında pseudo-Kodinos'un zamanında, kırmızı zeminde kartal standart hale geldi. Kodinos'e göre, tören elbisesi kırmızı tünik (chlamys) ve kırmızı ve altın bir tactı (stephanos).^[4] Ünvan sahibi ayrıca evrakları özel mavi mürekkeple imzalardı.^[1]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.
^ Anna Komnini, Aleksiad, III.4
^ Macrides, Ruth (2007), George Akropolites: The History - Introduction, translation and commentary, Oxford University Press, s. 350, 366–367, ISBN 978-0-19-921067-1
^ Parani, Maria G. (2003). Reconstructing the reality of images: Byzantine material culture and religious. iconography (11th to 15th centuries). BRILL. s. 63, 67–69, 72. ISBN 978-9004124622.

[ODB-1] Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8.

[2] Anna Komnini, Aleksiad, III.4

[3] Macrides, Ruth (2007), George Akropolites: The History - Introduction, translation and commentary, Oxford University Press, s. 350, 366–367, ISBN 978-0-19-921067-1

[4] Parani, Maria G. (2003). Reconstructing the reality of images: Byzantine material culture and religious. iconography (11th to 15th centuries). BRILL. s. 63, 67–69, 72. ISBN 978-9004124622.

[1]