Przejdź do zawartości

Lech Janerka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Lech Janerka
Ilustracja
Lech Janerka podczas koncertu w Poznaniu (2005)
Data i miejsce urodzenia

2 maja 1953
Wrocław

Instrumenty

gitara basowa, gitara

Typ głosu

baryton

Gatunki

rock alternatywny, nowa fala, cold wave, post-punk

Zawód

muzyk, wokalista

Aktywność

od 1979

Wydawnictwo

Tonpress, Polskie Nagrania Muza, MJM Music, Koch International Poland, Sony BMG Music Entertainment Poland

Powiązania

Krzysztof Pociecha

Zespoły
Klaus Mitffoch (1979–1984)
Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Brązowy Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa

Lech Andrzej Janerka (ur. 2 maja 1953 we Wrocławiu[1]) – polski muzyk rockowy, kompozytor, basista i autor tekstów, mąż Bożeny Janerki[2]. Członek Akademii Fonograficznej Związek Producentów Audio-Video (ZPAV)[3].

Kariera muzyczna

[edytuj | edytuj kod]

Lech Janerka w polskiej muzyce rockowej pojawił się pod koniec lat 70. Wraz z żoną, Bożeną Janerką, występował wtedy na festiwalach piosenki studenckiej.

Klaus Mitffoch

[edytuj | edytuj kod]

W 1979 założył zespół Klaus Mitffoch.

W składzie z Janerką zespół nagrał jedną płytę (Klaus Mitffoch), która przez wielu uznana została za jedną z najistotniejszych w historii polskiej muzyki rockowej[4]. Ekspresją album dorównywał ekspresji zespołów punk rockowych, charakteryzował się jednak znacznie bardziej rozbudowaną warstwą melodyczną i harmoniczną. Teksty odnosiły się do rzeczywistości Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej lat 80., wiele z nich stanowiła zawoalowana krytyka panującego reżimu, a także wezwanie do walki (np. Powinność kurdupelka, Klus Mitroch).

Album zwyciężył w ankiecie Magazynu Muzycznego wśród dziennikarzy na album trzydziestolecia i wśród czytelników magazynu Tylko Rock na album lat 80.

Kariera solowa

[edytuj | edytuj kod]
Lech Janerka występujący w ramach Floty zjednoczonych sił

W 1986 roku, po odejściu z zespołu, Janerka wydał Historię podwodną – płytę sygnowaną już swoim imieniem i nazwiskiem. Płyta ta, o znacznie spokojniejszym (muzycznie i tekstowo) charakterze, oceniona została zarówno przez krytyków jak i słuchaczy bardzo wysoko. Innowacją było zastąpienie gitary przetwarzaną elektronicznie wiolonczelą, na której grała Bożena Janerka będąca do dzisiaj członkinią jego zespołu. Niemal wszystkie zawarte na Historii podwodnej utwory znalazły się na krajowych listach przebojów (np. Konstytucje, Niewole, Ta zabawa nie jest dla dziewczynek).

W następnych latach Janerka wydał kolejne albumy. Nie przyniosły one już tak spektakularnych sukcesów, niemniej ugruntowały jego pozycję na polskim rynku muzycznym. Uchodzi za twórcę niezależnego, oryginalnego, pozostającego niejako na uboczu sceny rockowej. Lech Janerka często zmieniał charakter muzyczny swoich utworów (np. album Bruhaha pełen był ostrych gitarowych riffów Wojciecha Seweryna, a Ur ze swoimi poszukiwaniami nowego brzmienia był z kolei daleki od estetyki rocka).

W 2002 ukazała się płyta Fiu fiu… nominowana do nagrody Fryderyków w kategoriach: płyta alternatywna i autor roku. W tym samym, 2002 roku Janerka nagrał utwór mający stanowić element kampanii na rzecz przyznania Wrocławiowi organizacji wystawy EXPO w 2010. W nagraniu wzięła udział elita polityczna i artystyczna Wrocławia (a także m.in. biskup i komendant policji). Przedsięwzięcie to odbiło się szerokim echem we Wrocławiu, wielu oddanych fanów twórczości Janerki odebrało je jednak jako niezrozumiałe zerwanie z dotychczasową niezależnością. Artysta – zapytany o powody nagrania „Nadziei o Wrocławiu” – odpowiedział, że może nagrywać co mu się żywnie podoba, bo jest już za stary, żeby się przed kimkolwiek krygować.

Koncert Lecha Janerki na boisku III LO we Wrocławiu z okazji 60-lecia szkoły

W 2005 muzyk wydał płytę Plagiaty, nagraną w zmienionym składzie: z gitarzystą Damianem Pielką, który zastąpił zmarłego 5 lutego 2004 Wojciecha Seweryna, i Michałem Mioduszewskim na perkusji. Płyta zdominowana gitarą akustyczną zawiera kompozycje, które Janerka grał w czasach młodzieńczych, natomiast teksty zostały napisane współcześnie. Krążek spotkał się z uznaniem zarówno publiczności, jak i krytyków. W tym samym roku Janerka otrzymał za niego nagrodę Superjedynka w kategorii „płyta alternatywna”. Piosenki Rower i Ramydada dotarły do czołowych miejsc polskich list przebojów, a teledysk do Roweru zdobył grand prix na festiwalu polskich wideoklipów Yach Film. Za ten utwór Janerka otrzymał Fryderyka w kategorii „piosenka roku”. Oprócz tego został uhonorowany Fryderykami w kategoriach: płyta alternatywna i kompozytor roku.

Dyskografię Lecha Janerki zamyka wydany w 2023 album studyjny pt. Gipsowy Odlew Falsyfikatu promowany singlami: Zabawawa[5], Wanna na Wawelu[6] i Dupa jak sofa[7].

Teksty

[edytuj | edytuj kod]

Teksty Lecha Janerki często opisują stan wojny osoby ze światem. Wynika to z postrzegania przez niego świata poza najbliższym otoczeniem jako wrogiego[8]. Na płycie Klaus Mitffoch niemal wszystkie utwory (autorstwa Lecha lub Bożeny Janerków) są interpretowane jako pochwała lub próba uzyskania niezależności oraz krytyka zniewolenia[4]. Jednocześnie Janerka podkreślał, że jego teksty można interpretować na różne sposoby[8].

W warstwie stylistycznej zauważalne są różne środki stylistyczne, np. aliteracje, a przede wszystkim zabawy słowne, np. tworzenie neologizmów (np. figurole), dające w efekcie groteskę, ironię i absurd. Według niektórych interpretacji służyło to zachowaniu wolności w zderzeniu z cenzurą. Z tego względu porównywane są do tekstów Mirona Białoszewskiego[4]. Sam Janerka twierdzi, że jego teksty zwykle są proste, a więcej uwagi poświęca muzyce. Wiąże to z tym, że w muzyce rockowej aranżacja może dodać wartości prostym tekstom, nawet składającym się z jednej frazy[8]. Lech Janerka jest także autorem tomiku bajek dla dzieci pt. Puszka-Cacuszko z ilustracjami Tomasza Brody.

Odznaczenia

[edytuj | edytuj kod]

Dyskografia

[edytuj | edytuj kod]
 Zobacz więcej w artykule Klaus Mitffoch, w sekcji Dyskografia.

Albumy studyjne

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
1986 Historia podwodna
  • Data: 1986
  • Wydawca: Tonpress
1989 Piosenki
  • Data: 1989
  • Wydawca: Polskie Nagrania Muza
1991 Ur
  • Data: 1991
  • Wydawca: Intermal
1994 Bruhaha
  • Data: 1994
  • Wydawca: MJM Music
1997 Dobranoc
  • Data: 1997
  • Wydawca: Koch International
2002 Fiu fiu…
  • Data: 7 lutego 2002
  • Wydawca: BMG
4[11]
2005 Plagiaty
  • Data: 28 lutego 2005
  • Wydawca: BMG
2[12]
2023 Gipsowy odlew falsyfikatu[13][14]
  • Data: 17 listopada 2023
  • Wydawca: Mystic
5[15]
"—" pozycja nie była notowana.

Albumy koncertowe

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
1994 Bez prądu
  • Data: 10 maja 1994
  • Wydawca: Polskie Radio Łódź, Image
"—" pozycja nie była notowana.

Albumy kompilacyjne

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
1993 Co lepsze kawałki
  • Data: 11 października 1993[16]
  • Wydawca: Sonic
2005 The Best – Strzeż się tych miejsc
  • Data: 4 lipca 2005
  • Wydawca: MTJ
2007 Gwiazdy polskiej muzyki lat 80.
  • Data: 9 października 2007
  • Wydawca: TMM Polska / Planeta Marketing
"—" pozycja nie była notowana.
Rok Tytuł Pozycja na liście
POL
2010 Najmniejszy koncert świata
  • Data: 12 listopada 2010
  • Wydawca: Agora
"—" pozycja nie była notowana.

Single

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Pozycja na liście Album
LP3[17]
1986 „Ta zabawa nie jest dla dziewczynek / Jest jak w niebie”[18] 8/10 Historia podwodna
1994 „Lubią nas / Wywiad polityczny / Bultarga” Bruhaha
2002 "Nadzieja o Wrocławiu"
"—" pozycja nie była notowana.

Inne notowane utwory

[edytuj | edytuj kod]
Rok Tytuł Pozycja na liście Album
LP3[17] SLiP[19]
1986 „Lola (chce zmieniać świat)” 9 Historia podwodna
1987 „Niewole” 19
„Reformator” 20
„Historia podwodna” (oraz Małgorzata Ostrowska) 24
1988 „Paragwaj” 23 Piosenki
1993 „W naturze mamy ciągły ruch” 31 Co lepsze kawałki
1997 „Wyobraź sobie” 23 Dobranoc
2002 „Wieje” 6 30 Fiu fiu…
„Wirnik” 29 30
2005 „Rower” 1 7 Plagiaty
„Ramydada” 1
„Paradoksy” 10
2006 „Konstytucje 2006” (oraz Sidney Polak, Junior Stress) 1 11 Polski ogień
„Słoń” 8
"—" pozycja nie była notowana.
Rok Tytuł Uwagi
1992 Trzy dekady rocka live 2 (kompilacja różnych wykonawców)
  • Lech Janerka – „Śmielej”
  • Lech Janerka – „Ewo, rewo i ja”
  • Lech Janerka – „Strzeż się tych miejsc”
1997 Voo VooFlota zjednoczonych sił
  • gościnnie śpiew w utworze: „F-I (Otwórz mi)”
2001 Tomasz Gwinciński & NonLinear EnsambleClever Nonsense and Other Outdoor Games
  • gościnnie recytacja w utworze: „Radical Ziemiańska Culture”
2001 ŚwietlikiZłe misie
  • gościnnie śpiew w utworze: „Neuro”[20]
2004 Tymon & The TransistorsWesele
  • gościnnie śpiew i gitara w utworze: „Song o grzywce”
2005 Voo Voo – XX Cz.1
  • gościnnie głos w utworach: „Kula hula” i „Leję po państwu”[21]
2006 Polski ogień (kompilacja różnych wykonawców)
  • Lech Janerka, Sidney Polak, Junior Stress – „Konstytucje 2006”
2009 T-raperzy znad WisłyEkshumacja2
  • gościnnie głos w utworze: „STARtEST”[22]
Gajcy! (kompilacja różnych wykonawców)
  • Lech Janerka – „Święty kucharz od Hipciego”

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Leszek Gnoiński, Jan Skaradziński, Encyklopedia Polskiego Rocka, Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 216, ISBN 83-7129-570-7, OCLC 43868642.
  2. Anna Pawelczyk: Lech i Bożena Janerkowie o dzieciach. „Wstydziły się śpiewać przy nas”. plejada.pl, 2021-01-27. [dostęp 2023-11-22].
  3. Członkowie Akademii – FRYDERYK 2024. fryderyki.pl. [dostęp 2010-10-03].
  4. a b c Paweł Tański: „Siedzi, a chciałby postać”. O tekstach śpiewanych przez Lecha Janerkę na płycie Klaus Mittfoch. W: Unisono w wielogłosie, 2 : W kręgu nazw i wartości. Radosław Marcinkiewicz (red.). Sosnowiec: GAD Records, 2011, s. 237–246, seria: Materiały konferencyjne – Unisono. ISBN 978-83-61637-10-3.
  5. "Zabawawa": Lech Janerka komentuje rzeczywistość w nowym singlu [online], Onet Kultura, 14 maja 2019 [dostęp 2023-11-26] (pol.).
  6. "Wanna na Wawelu": nowy singiel Lecha Janerki [online], Onet Kultura, 6 czerwca 2019 [dostęp 2023-11-26] (pol.).
  7. Lech Janerka - pierwszy singiel z albumu "Gipsowy odlew falsyfikatu" już jest! [online], www.eskarock.pl [dostęp 2023-11-26].
  8. a b c Relacja ze spotkania z Lechem Janerką. biuroliterackie.pl, 2013-03-01. [dostęp 2013-03-01].
  9. Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis. [dostęp 2023-09-21].
  10. M.P. z 2011 r. Nr 107, poz. 1077. isap.sejm.gov.pl. [dostęp 2012-07-06].
  11. OLiS – sprzedaż w okresie 18.02.2002 – 24.02.2002. olis.onyx.pl. [dostęp 2012-07-06].
  12. OLiS – sprzedaż w okresie 04.07.2005 – 10.07.2005. olis.onyx.pl. [dostęp 2012-07-06].
  13. Lech Janerka ujawnia szczegóły najnowszego albumu [online], Teraz Muzyka [dostęp 2023-10-20].
  14. Mystic.pl [online], MYSTIC PRODUCTION [dostęp 2023-10-20] (pol.).
  15. OLiS – oficjalna lista sprzedaży: Albumy (17.11.2023–23.11.2023). olis.pl. [dostęp 2023-11-30]. (pol.).
  16. Lech Janerka – Co lepsze kawałki. muzyka.wp.pl. [dostęp 2012-07-06].
  17. a b LP3 – Statystyki dla wykonawcy Lech Janerka. lp3.pl. [dostęp 2012-07-06].
    LP3 – Statystyki dla wykonawcy Lech Janerka, Sidney Polak, Junior Stress. lp3.pl. [dostęp 2012-07-06].
    LP3 – Statystyki dla wykonawcy Lech Janerka & Małgorzata Ostrowska. lp3.pl. [dostęp 2012-07-06].
  18. Lech Janerka – Ta Zabawa Nie Jest Dla Dziewczynek / Jest Jak W Niebie…. discogs.com. [dostęp 2012-07-06]. (ang.).
  19. SLiP – Statystyki dla wykonawcy Lech Janerka. radioszczecin.pl. [dostęp 2012-07-06].
  20. Świetliki – Złe Misie. discogs.com. [dostęp 2012-07-06]. (ang.).
  21. Voo Voo – XX Cz. 1. archiwumrocka.art.pl. [dostęp 2012-07-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
  22. Ekshumacja 2 – T-Raperzy Znad Wisły. muzyka.onet.pl. [dostęp 2012-07-06].
  23. Chce mi się wyć. filmpolski.pl. [dostęp 2012-07-06].
  24. Obcy musi fruwać. filmpolski.pl. [dostęp 2012-07-06].
  25. Czyż nie dobija się konia? (2000). filmweb.pl. [dostęp 2012-07-06].
  26. Głośniej od bomb (2002). /www.filmweb.pl. [dostęp 2012-07-06].
  27. Historia polskiego rocka (2008) miniserial. filmweb.pl. [dostęp 2012-07-06].
  28. Beats of Freedom – Zew wolności (2010). filmweb.pl. [dostęp 2012-07-06].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]