Przejdź do zawartości

Kwas siarkawy

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Kwas siarkawy
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

H2SO3

Inne wzory

SO(OH)
2
, SO
2

(aq)

Masa molowa

82,08 g/mol

Wygląd

bezbarwna ciecz o duszącym zapachu dwutlenku siarki[1][2]

Identyfikacja
Numer CAS

7782-99-2

PubChem

1100

Podobne związki
Podobne związki

kwas sulfonowy (tautomer kwasu siarkawego)
tlenowe kwasy siarki

Pochodne sole i estry

wodorosiarczyny (HSO
3
)
siarczyny (SO2−
3
)

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Kwas siarkawy, nazwa Stocka: kwas siarkowy(IV), H
2
SO
3
nieorganiczny związek chemiczny nietrwały kwas tlenowy o słabej/średniej mocy[6][7][8].

Występowanie i właściwości

Jest nieznany w stanie czystym i określany bywa także jako wodny roztwór dwutlenku siarki[1][2][9], jednak w roztworze takim występują liczne indywidua chemiczne, głównie różne hydraty SO
2
·nH
2
O
, a także jony H
3
O+
, HSO
3
, S
2
O2−
5
i śladowe ilości SO2−
3
. W roztworze nie wykryto natomiast cząsteczek H
2
SO
3
i przyjmuje się, że jeśli w ogóle one istnieją, to stała równowagi reakcji SO
2
·nH
2
O H
2
SO
3
jest znacznie mniejsza od 10−9. Cząsteczki H
2
SO
3
wykryto natomiast w fazie gazowej w warunkach jonizacji w spektrometrze masowym[10].

Nasycony roztwór ma stężenie ok. 6%[2] i gęstość 1,03 g/cm³[4].

W temperaturze 0 °C z roztworu wytrącają się hydraty typu klatratów o przybliżonym składzie SO
2
·6H
2
O
[10]. Z metalami tworzy solewodorosiarczyny i siarczyny; te drugie są stosunkowo trwałe i wiele z nich otrzymano w formie krystalicznej[10].

Otrzymywanie

Powstawanie kwasu siarkawego:

SO
2
+ H
2
O H
2
SO
3

Można go także otrzymać działając roztworem mocnego kwasu na siarczyny. Powstały wówczas kwas siarkawy ulega rozpadowi według równania:

SO2−
3
+ 2H+
[H
2
SO
3
] SO
2
+ H
2
O

Właściwości

Właściwości kwasu siarkawego:

  • nietrwały – rozkłada się podczas ogrzewania,
  • bakteriobójczy,
  • grzybobójczy,
  • ma właściwości bielące,
  • niszczy rośliny,
  • trujący,
  • silnie drażniący,
  • jest elektrolitem.

W przeciwieństwie do swoich soli, siarczynów, zastosowanie wolnego kwasu siarkawego jest znikome. W syntezie laboratoryjnej wykorzystuje się go jako środek redukujący. Stosuje się go do bielenia wełny oraz w przemyśle papierniczym.

Kwaśny deszcz to silnie rozcieńczony kwas siarkawy, który powstaje w wyniku rozpuszczania się w kroplach deszczu dwutlenku siarki, pochodzącego głównie ze spalania zasiarczonych paliw kopalnianych: węgla, gazu ziemnego oraz paliw ropopochodnych.

W warunkach laboratoryjnych kwas siarkawy można otrzymać poprzez spalanie siarki i absorpcję powstających par w wodzie, w wyniku czego powstaje niezbyt stężony roztwór tego kwasu.

Przypisy

  1. a b R.J. Lewis, Hawley’s Condensed Chemical Dictionary, John Wiley & Sons, 2007, s. 1193, ISBN 978-0-471-76865-4 (ang.).
  2. a b c Pradyot Patnaik, Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 902–903, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
  3. a b Małgorzata Galus, Tablice chemiczne, Warszawa: Wydawnictwo Adamantan, 2008, s. 170–171, ISBN 978-83-7350-105-8.
  4. a b c Sulfurous acid, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank [online], Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 5670 [dostęp 2023-05-19] (niem. • ang.).
  5. Sulfuroous Acid [online], karta charakterystyki produktu Fisher Scientific Company, 14 stycznia 2022, numer katalogowy: A307-1 [dostęp 2023-05-19] (ang.).
  6. Geoff Rayner-Canham, Tina Overton, Descriptive Inorganic Chemistry, Freeman & Co, 2010, s. 435, ISBN 978-1-4292-2434-5 (ang.).
  7. James E. House, Inorganic Chemistry, wyd. 2, Academic Press, 2013, s. 281–282, ISBN 978-0-12-385110-9 (ang.).
  8. Adam Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, wyd. 5, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002, s. 362, ISBN 83-01-13654-5.
  9. Appendix E. Acidity and Basicity Constants for Weak Acids and Bases (25 °C), [w:] A. Blackman i inni, Chemistry, John Wiley & Sons Australia, 2012, ISBN 978-1-74246-707-8 (ang.).
  10. a b c Norman N. Greenwood, Alan Earnshaw, Chemistry of the Elements, wyd. 2, Oxford–Boston: Butterworth-Heinemann, 1997, 700, 717−719, ISBN 0-7506-3365-4 (ang.).