Edukira joan

Ithkuil

Wikipedia, Entziklopedia askea
Ithkuil
Elartkʰa — Iţkuîl — Ilaksh
Datu orokorrak
Informazio filologikoa
Hizkuntza-tipologiahizkuntza fusionatzailea, hizkuntza sintetikoa, ordena libreko hizkuntza eta tripartite language (en) Itzuli
Alfabetoalatindar alfabetoa eta Ithkuil (en) Itzuli
SortzaileaJohn Quijada (en) Itzuli
Hizkuntza kodeak
ISO 639-3baliorik ez
IETFbaliorik ez

Ithkuil John Quijadak 1978tik 2004ra bitartean eraikitako hizkuntza da. "Ithkuil" izena Iţkuîl hitzaren erromanizazioa da, eta hizkuntza horretan gutxi gorabehera "hizkuntza baten irudikapen hipotetikoa" esan nahi du. Ithkuila a priori hizkuntza baten eta giza pentsamenduaren maila berri bat adierazteko diseinatutako hizkuntza logiko baten nahasketa da, eta giza hizkuntza naturaletan dauden anbiguotasun eta zehaztasun semantikoak minimizatzen saiatzen da. Quijadak erakutsi duenez, hizkuntza naturaletan baino hitz gutxiagorekin egin daiteke mezua ithkuil-en. Ithkuilak gramatika, fonologia eta ortografia aberatsa ditu, 3.600 karaktereko idazketa-sistema barne. Jakina, inork ez du erabat menderatzen hizkuntza hori.

2007an, Quijadak hizkuntzaren lehen berrikuspena egin zuen, ithkuilari buruzko iritzia dela eta kexak jaso ondoren. Erreforma horrek «Ilaksh» hizkuntza izena hartu zuen.

2004an —eta berriz ere 2009an, ilaksh-a merkaturatu ondoren—, ithkuila hizkuntza errusiarreko "Computerra" zientzia eta teknologiaren magazin ezagunean aurkeztu zen. 2008an, hizkuntza artifizial onenaren Smiley Award saria irabazi zuen.

Bigarren eta behin betiko berrikuspena ('ofiziala') 2011ko uztailaren 15ean egin zen, eta "ithkuil" ere deitu zitzaion, jatorrizko izenari jarraipena emanez. Erreforma horren zati handi bat bat dator 2004an kaleratutako ithkuilaren jatorrizko bertsioarekin, eta erreformaren artikuluan adierazten du zer zati datozen bat jatorrizko bertsioarekin eta zein ez.

Ithkuil testu baten adibidea: "Tram-mļöi hhâsmařpţuktôx" idatzi da. Euskaraz, "Alderantziz, uste dut azkenean mendi lerro malkartsu honetako bideak nonbait amaitzen direla gerta daitekeela."

Eragin gisa, Quijadak honako hauek aipatzen ditu: Abkhazieraren aditz-konplexuen morfofonologia, Amerikako hizkuntza indigena batzuen aditz-motak, niger-kongoar hizkuntzen aspektu-sistema, euskararen eta iparekialdeko hizkuntza kaukasikoen kasu nominalaren sistema, wakash hizkuntzen sistema enklitikoa, tzeltzal eta guguyimidjir hizkuntzen orientazio posizionala, hiru kontsonanteetako erroen morfologia semitikoa eta Suzette Elginek diseinatutako laadan hizkuntzaren kategoria positiboak.

Kanpo estekak

[aldatu | aldatu iturburu kodea]