Neidio i'r cynnwys

Mwynfeydd aur Dolaucothi

Oddi ar Wicipedia
Mwynfeydd aur Dolaucothi
Mathgwaith aur, safle archaeolegol, atyniad twristaidd, amgueddfa lofaol Edit this on Wikidata
Daearyddiaeth
SirSir Gaerfyrddin
GwladBaner Cymru Cymru
Cyfesurynnau52.0446°N 3.9498°W Edit this on Wikidata
Cod OSSN6637240172 Edit this on Wikidata
Cod postSA19 8US Edit this on Wikidata
Rheolir ganyr Ymddiriedolaeth Genedlaethol Edit this on Wikidata
Map
Perchnogaethyr Ymddiriedolaeth Genedlaethol Edit this on Wikidata
Statws treftadaethSafle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig, heneb gofrestredig, Henebion Cenedlaethol Cymru Edit this on Wikidata
Manylion
Dynodwr CadwCM208 Edit this on Wikidata

Mwynfeydd aur o’r cyfnod Rhufeinig, ac yn ôl pob tebyg cyn hynny, yn Sir Gaerfyrddin yw Mwynfeydd Aur Dolaucothi. Saif y mwynfeydd gerllaw Afon Cothi, ychydig i’r dwyrain o bentref Pumsaint, a rhwng y pentref hwnnw a phentref Caeo. Dolaucothi yw’r unig fwynfeydd aur yng Nghymru tu allan i ardal Dolgellau.

Gweithwir yn y mwyn tua 1938
Mwynfeydd aur Dolaucothil

Ceir tystiolaeth archaeolegol i gloddio am aur ddechrau yma yn ystod Oes yr Efydd. Gweithiwyd y mwynfeydd ar raddfa sylweddol gan y Rhufeiniaid o tua 75 O.C. hyd tua 140. Ceir yma dystiolaeth o ddefnydd cynnar iawn o bwer dŵr i weithio morthwylion i falu’r graig a’r aur ynddi. Mae ffordd Rufeinig Sarn Helen gerllaw.

Adfywiwyd y mwynfeydd am gyfnod byr yn y 19g, ac yn y 1930au bu ymgais i ddarganfod haenau aur newydd. Caewyd y gwaith eto yn 1938. Yn 1941 daeth yn eiddo i’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, ac mae ar agor i’r cyhoedd.

Cadwraeth

[golygu | golygu cod]

Mae'r safle wedi'i ddynodi'n Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig yng Nghymru (SoDdGA neu SSSI) ers 01 Ionawr 1954 fel ymgais gadwraethol i amddiffyn a gwarchod y safle.[1] Mae ei arwynebedd yn 18.92 hectar. Cyfoeth Naturiol Cymru yw'r corff sy'n gyfrifol am y safle.

Dynodwyd y safle’n un o statws arbennig ar sail daeareg yn ogystal â bod ynddo fywyd gwyllt o bwys ac o dan fygythiad. Mae SoDdGA yn cynnwys amrywiaeth eang o gynefinoedd, gan gynnwys ffeniau bach, dolydd ar lannau afonydd, twyni tywod, coetiroedd ac ucheldiroedd. Mae'n ddarn o dir sydd wedi’i ddiogelu o dan Ddeddf Bywyd Gwyllt a Chefn Gwlad 1981 am ei fod yn cynnwys bywyd gwyllt neu nodweddion daearyddol neu dirffurfiau o bwysigrwydd arbennig.

Gweler hefyd

[golygu | golygu cod]

Cyfeiriadau

[golygu | golygu cod]