Нурмес

Нурмес
Нурмес
	Шаҳар
	; Герб
	63°32′40″Н 29°8′0″Э / 63.54444°Н 29.13333°Э
Мамлакат	[[ Финландия]]
[[Минтақа]]	[[Шимолий Карелия]]
[[Суб-минтақа]]	Пиэлинен
Ҳукумат
• [[Шаҳар раҳбари]]	Паси Парккинен
Асос солинган	1810-йил
Вақт минтақаси	УТC+02:00
	[[Филе:\|290пх\|Нурмес харитада]] Нурмес

Нурмес Финляндиядаги шаҳарча ва мунисипалитетдир. Шимолий Карелия округида жойлашган . Шаҳар аҳолиси 9,212 киши(28-феврал 2023-йил)ни ташкил этади ва 1854,78 квадрат километр (716,13 кв миля) майдонни эгаллайди. Шундан 253,7 км2 (98,0 кв ми) сувга тўгри келади. Аҳоли зичлиги – 1 квадрат километрга 5,75 аҳоли (14,9 / кв ми) тўғри келади. Жуука, Куҳмо, Лиэкса, Раутаваара, Соткамо ва Валтимо қўшни шаҳарлардир.

Нурмес темир йўл станцияси – Жоэнсуудан кунига икки марта ВР йўловчи поезди қатновининг шимолий терминали ҳисобланади. Хизмат ёпилиш таҳдиди остида эди, аммо ҳозирда транспорт ва коммуникациялар вазирлиги ВР-ни йўналишларда монополия эвазига ишлашини талаб қиладиган темир йўл хизматларининг бир қисмидир. ��озирда келишув 2030-йилгача амал қилади^[1].

Карелия қишлоғи ва Бреак Сокос Ҳотел Бомба Спа меҳмонхонаси Нурмесда жойлашган. Бомба Карелия қишлоғи Карелия қурилиши, овқатланиш маданияти ва анъаналари учун сайёҳлик масканидир. Ҳотел Ҳйвäрилä Ёутҳ, Ҳолидай Cентре, Пиэлис-Голф голф майдони Бомба қишлоғи ҳудудида жойлашган.

Карелия уяси

Муниципалитет расмий тили фин тилидир, аммо 2009-йилда Финляндиянинг биринчи карел тилидаги „уяси“ (мактабгача бўлган сувга чўмиш гуруҳи) Нурмесда ташкил этилган^[2].

География

Нурмес Финляндия Карелиясида, Пиэлинен кўли бўйида, Каинуу ва Шимолий Савония округлари ёнида жойлашган. Энг яқин аэропортлар жойлашган энг яқин йирик шаҳарлар Куопио (128 км), Жоэнсуу (127 км) ва Кажаани (113 км) ҳисобланади. Нурмесдан Жоэнсуугача бўлган темир йўл 160 кмни ташкил этади ва Лиэкса орқали ўтади. Хелсинки 518 км узоқликда жойлашган бўлиб, унга темир йўлда Жоэнсуудан поэздни ўзгартириш орқали етиб бориш мумкин. Нурмес Таҳко туристик маркази(93 км), Вуокатти чанғи курорти(88 км), Коли миллий бог'и(78 км), Тииликкажарви миллий боғи(56 км) ва Хиденпортти миллий боғи(44 км)га яқин жойлашган.

Нурмесда тўрт фаслга эга континентал иқлим бўлади. Қишлари совуқ, ноябрдан мартгача ўртача ҳарорат −5 дан паст °C бўлади. Ўртача қор мавсуми ноябрдан апрелгача 4-5 ой давом этади. Шимолий Карелия Финляндиянинг энг қорли минтақаларидан бири бўлиб, март ойидаги қорнинг қалинлиги 50 смдан ошади. Йилнинг энг қоронғу вақтида қуёш тахминан тўрт соат давомида уфқдан юқорида туради.

Ёз фасли иссиқ бўлади ва ёзда ҳарорат жуда тез ўзгаради. Йилнинг энг қуёшли даврида қуёш тахминан 20 соат давомида уфқдан баландда бўлади.

Нурмес табиати адирли ландшафтлар, ўрмонлар ва кўллар билан ажралиб туради. Нурмесда 409 та кўл бор. Уларнинг энг каттаси ва энг машҳури Пиэлен кўлидир. Перч балиғи, грайлинг балиғи, пике балиғи, кўл лосослари, оқ балиқ, ко'л алабалığı каби балиқ турлари Пиэлиненда учрайди. Дўконлардан сотиб олинадиган лицензия билан балиқ овлаш мумкин.

Нурмесда учта пиёда юриш жойлари мавжуд:

Раэсäрккä майдони 5,9 км² дан иборат қўриқланадиган ўрмон ва 1,2 км ² рекреацион ўрмон. Яйлов майдони, ботқоқлари, кўллари ва дарёлари бор.
Мужежäрви ҳудуди 20 км² дан иборат қоялар, тоғ тизмалари, даралар ва кўллар билан пиёда майдонидан иборат.
Пеуражäрви кўли болали оилалар ва балиқчилар учун муносиб. Ҳудудда кўллар, ҳовузлар ва дарёлар жуда кўп, уларга кириш йўллари осон.

Ўрмонларда турли хил қўзиқоринлар, турли хил ёввойи ўтлар ва зираворлар турлари мавжуд. Финляндияда сайр қилиш эркинлиги мавжуд.

Иқтисодиёт

Нурмеснинг асосий тармоқлари ёғоч саноати, озиқ-овқат саноати, металл ва машинасозлик саноатидир.

Ёғоч саноати – айланма ва ишчилар сони бўйича минтақанинг энг муҳим саноат тармоғи ҳисобланади. Бу ерда тайёрланаётган маҳсулотлар орасида арраланган ва планировка қилинган ёғоч, елимланган ёғочлар, сингдирилган ёғоч устунлар, юқори сифатли махсус картонлар мавжуд.

Нурмесда нон, балиқ ва гўштни қайта ишлаш соҳалари яхши ривожланган. Энг кўп сотилган маҳсулотлар турли шакллардаги нон ва глютенсиз нон маҳсулотларидир.

Металл ва машинасозлик компаниялари субпудратчилар сифатида ишлайди ёки ўз савдо белгилари остида маҳсулот ишлаб чиқаришади. Улар инновацион маҳсулотлар ва жараёнларни ишлаб чиқадилар ва янги субпудратчилик имкониятларини фаол равишда қидирадилар^[3].

Маданият

Нурмес 2005-йилда Финляндиянинг Рождество қўшиқлари шаҳри ва 2009-йилда Эвропанинг Рождество қўшиқлари шаҳри деб эълон қилинди. Нурмесда Рождество пайтида консертлар ва тадбирлар ташкил этилади.

Ёзда июл ойининг бошида бўлиб ўтадиган Нурмес Суммер Мусиc (Wайбаcк Мачине сайтида 2022-12-09 санасида архивланган) каби маданий тадбирлар бўлиб ўтади.

Финляндиялик бастакор ПЖ Ҳанникаинен Нурмесдан, шунинг учун театр, кўча ва мактаб унинг номи билан аталган. Унинг Нурмес шаҳри марказида ўз ёдгорлиги мавжуд.

Нурмес-тало – Нурмес маданият марказида кутубхона, кино, санъат галереяси ва музей жойлашган. Нурмес-тало 2019-йил июн ойидан бери таъмирланмоқда ва 2021-йил 9-августда қайта очилади. Нурмесда Икола музейи ҳам бор.

Нурмес 2002-йилда суратга олинган Аки Каурисмäки (Миэс ваилла меннеисййттä) ("Ўтмиши йўқ одам") филмининг бош қаҳрамонининг туғилган шаҳри.