Olympische Zomerspelen 1964

De Olympische Zomerspelen van de XVIIIe Olympiade werden in 1964 gehouden in Tokio, Japan. Naast Tokio hadden ook Brussel, Detroit en Wenen en een poging gedaan om de Spelen te mogen organiseren. Al in 1936 was Tokio gekozen om in 1940 de Spelen te organiseren, maar deze werden later aan Helsinki, Finland, toegewezen vanwege de inval van Japan in China. Uiteindelijk gingen de Spelen van 1940 in het geheel niet door vanwege het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog. De Spelen van 1964 waren de eerste die in Azië werden gehouden.

Spelen van de XVIIIe Olympiade
Olympische Zomerspelen 1964
Locatie Vlag van Japan Tokio, Japan
Deelnemende landen 93
Deelnemende atleten 5.140 (4.457 mannen, 683 vrouwen)
Evenementen 163 in 19 sporten
Openings­ceremonie 10 oktober 1964
Sluitings­ceremonie 24 oktober 1964
Officiële opening door Keizer Hirohito
Atleteneed Takashi Ono (gymnastiek)
Olympische vlam Yoshinori Sakai
Vorige Spelen 1960: Rome (Italië)
Volgende Spelen 1968: Mexico-Stad (Mexico)
Portaal  Portaalicoon   Olympische Spelen
Sport

De organisatie van de Spelen was, dankzij een budget van zesentwintig miljoen dollar, onberispelijk. De sportaccommodaties waren nagenoeg perfect, met een indrukwekkend stadion en een reusachtig olympisch zwembad. Ook het olympisch dorp was een pareltje. Ondanks deze schitterende infrastructuur ontbrak het de Spelen schijnbaar toch aan geestdrift en warmte.

Hoogtepunten

bewerken
  • Het olympisch vuur werd aangestoken door Yoshinori Sakai, de nationale universitaire kampioen op de 400 meter. Hij werd op 6 augustus 1945 geboren in Hiroshima op de dag dat daar de eerste atoombom ontplofte.
  • Sinds 1960 hadden heel wat Afrikaanse landen hun onafhankelijkheid verworven. Zeventien van die landen waren in Japan aanwezig. Verder traden de Duitse Bondsrepubliek en de Duitse Democratische Republiek voor het eerst elk met een eigen ploeg aan. Hun resultaten werden wel nog gecombineerd in de medaillestand weergegeven. Dit zou veranderen op de volgende Spelen. Zuid-Afrika was uitgesloten wegens zijn apartheidspolitiek.
  • Voor het eerst stonden judo en volleybal op het programma. Beide sporten waren zeer populair. Japan wist drie gouden medailles te winnen bij het judo, maar de titel in de open klasse ging naar de Nederlander Anton Geesink.
  • De gymnaste Larissa Latynina (Sovjet-Unie) won twee gouden medailles, een zilveren en twee bronzen medailles. Daarmee bracht zij haar totale aantal olympische medailles op 18 (9 keer goud, 5 keer zilver en 4 keer brons).
  • Abebe Bikila uit Ethiopië wist als eerste atleet met succes zijn olympische titel op de marathon te verdedigen, en dat nog geen zes weken nadat zijn blindedarm was verwijderd.
  • De vrouwenvijfkamp (atletiek) werd voor het eerst in het programma opgenomen.
  • De Hongaarse waterpolospeler Dezso Gyarmati won zijn vijfde medaille op rij.
  • Imre Polyák won eindelijk een gouden medaille bij het Grieks-Romeins worstelen, nadat hij op de vorige drie Spelen, steeds als tweede was geëindigd.
  • In de atletiek wonnen de Amerikanen de helft van de nummers (12 van de 24). Zelfs in de halve-fondnummers, waarin zij voorheen nooit schitterende resultaten hadden geboekt, verrasten ze. Zo won Billy Mills de 10.000 meter, voor de Australische favoriet Ron Clarke, die uiteindelijk derde werd. Ook op de 5.000 meter won een Amerikaan van de favoriet: Bob Schul won van de Fransman Michel Jazy, die het podium niet haalde. Deze Amerikaanse atletiekploeg werd vervolmaakt door de zwarte sprinter Bob Hayes, die de 100 meter won in 10,0 en in de 4 × 100 meter als laatste loper opklom van een derde naar een eerste plaats.
  • De Nieuw-Zeelander Peter Snell, nog een nobele onbekende in 1960, was inmiddels uitgegroeid tot een van de grootste atleten van zijn tijd. Hij had het wereldrecord van Roger Moens verbeterd en behield in Tokio zijn olympische titel op de 800 m. Ook won hij de 1.500 meter.
  • De zeventienjarige Amerikaan Don Schollander won in het zwemmen vier gouden medailles, op de 100 en 400 m vrije slag en in team op de 4 × 100 en de 4 × 200 m vrije slag.
  • In het zwemmen won de Australische Dawn Fraser voor de derde maal op rij de 100 m vrije slag. De Sovjet Vjatsjeslav Ivanov deed even goed bij het roeien, in de skiff.
  • Bij het boksen werd de titel bij de zwaargewichten (+ 81 kg) gewonnen door een bekende naam: de Amerikaan Joe Frazier.

Sporten

bewerken

Tijdens deze Spelen werd er gesport in 21 disciplines binnen 19 sporten.

Atletiek
Basketbal
Boksen
Gewichtheffen
Hockey
Judo

Kanovaren
Moderne vijfkamp
Paardensport
Roeien
Schermen
Schietsport

Turnen
Voetbal
Volleybal
Wielersport
Worstelen
Zeilen

Zwemsport
Baanzwemmen
Schoonspringen
Waterpolo

Mutaties

bewerken
Sport Nieuw Verdwenen (t.o.v. 1960) Opmerkingen
atletiek 400m (v)
vijfkamp (v)
judo lichtgewicht (m)
middengewicht
zwaargewicht (m)
open klasse (m)
Judo debuteerde op de Olympische Spelen
kanovaren K-4 1000m (m) K-1 4x500m (m)
paardensport dressuur team dit onderdeel keert na een afwezigheid van acht jaar weer terug
volleybal zaal (m)
zaal (v)
Volleybal debuteerde op de Olympische Spelen
wielersport individuele achtervolging (m)
zwemmen 200m rugslag (m)
400m wisselslag (m)
4x100m vrije slag (m)
400m wisselslag (v)
100m rugslag (m)
15 −2 +13

Deelnemende landen

bewerken
 
Deelnemende landen. Blauw: debuterend land op de Zomerspelen. Groen: al eerder deelgenomen aan de Zomerspelen.

Er hadden zich 94 landen aangemeld voor deelname aan deze Spelen. Voor zestien landen was het hun debuut: Algerije, Congo-Brazzaville, Dominicaanse Republiek, Ivoorkust, Libië, Kameroen, Madagaskar, Maleisië, Mali, Mongolië, Nepal, Niger, Noord-Rhodesië, Senegal, Tanganyika en Tsjaad. Van de nieuw gevormde staat Maleisië namen Malaya (1956, 1960) en Noord-Borneo (1956) eerder zelfstandig deel. De atleten uit Oost- en West-Duitsland streden in een verenigd team. Na de openingsceremonie trokken de Libische atleten zich terug, waardoor in totaal 93 landen om de medailles streden.

  Afghanistan
  Algerije
  Argentinië
  Australië
  Bahama's
  België
  Bermuda
  Birma
  Bolivia
  Brazilië
  Brits-Guiana
  Bulgarije
  Cambodja
  Canada
  Ceylon
  Chili
  Colombia
  Congo-Brazzaville
  Costa Rica
  Cuba
  Denemarken
  Dominicaanse Republiek
  Duits eenheidsteam
  Ethiopië

  Filipijnen
  Finland
  Frankrijk
  Ghana
  Griekenland
  Groot-Brittannië
  Hongarije
  Hongkong
  Ierland
  IJsland
  India
  Irak
  Iran
  Israël
  Italië
  Ivoorkust
  Jamaica
  Japan
  Joegoslavië
  Kameroen
  Kenia
  Libanon
  Liberia
  Libië

  Liechtenstein
  Luxemburg
  Madagaskar
  Maleisië
  Mali
  Marokko
  Mexico
  Monaco
  Mongolië
  Nederland
  Nederlandse Antillen
  Nepal
  Nieuw-Zeeland
  Niger
  Nigeria
  Noord-Rhodesië
  Noorwegen
  Oeganda
  Oostenrijk
  Pakistan
  Panama
  Peru
  Polen

  Portugal
  Puerto Rico
  Roemenië
  Senegal
  Sovjet-Unie
  Spanje
  Taiwan
  Tanganyika
  Thailand
  Trinidad en Tobago
  Tsjaad
  Tsjecho-Slowakije
  Tunesië
  Turkije
  Uruguay
  Venezuela
  Verenigde Arabische Republiek
  Verenigde Staten
  Vietnam
  Zuid-Korea
  Zuid-Rhodesië
  Zweden
  Zwitserland

Belgische prestaties

bewerken
  Zie België op de Olympische Zomerspelen 1964 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • België haalde twee gouden medailles op deze Spelen. De eerste kwam er in de atletiek. Daar haalde Gaston Roelants de gouden plak binnen op de 3000 meter steeple. Roelants was de grote favoriet. In 1960 was hij al vierde geworden in Rome en in Belgrado was hij in deze discipline Europees kampioen geworden. Tijdens de finale in Tokio bleek zijn meesterschap: halverwege de wedstrijd liep hij uit op iedereen zonder dat iemand hem kon bijhouden. Twee andere Belgische atleten zorgden ook voor mooie prestaties: Jacques Pennewaert haalde de finale op de 800 meter, Wilfried Geeroms deed hetzelfde op de 400 meter horden.
  • De tweede gouden medaille kwam er in het wielrennen. Daar haalde Patrick Sercu het goud in de tijdrit over 1 kilometer, voor de Italiaan Pettenela en de Fransman Trentin. In de wegwedstrijd kon Eddy Merckx zich niet afscheiden van het peloton. Merckx eindigde twaalfde. Walter Godefroot was fortuinlijker. Hij veroverde de bronzen plak. Het goud ging naar de Italiaan Zanin; het zilver was voor de Deen Rodian.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (2) Gaston Roelants atletiek, 3000 m steeple
Patrick Sercu wielrennen, 1000 m tijdrit
  Brons (1) Walter Godefroot wielrennen, wegwedstrijd - individueel

Nederlandse prestaties

bewerken
  Zie Nederland op de Olympische Zomerspelen 1964 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
Medailles
Medaille Winnaar Onderdeel
  Goud (2) Anton Geesink judo, alle categorieën
wielerploeg wielrennen, tijdrit op de weg
  Zilver (4) Geurts-Hoekstra kanovaren, KII
Ada Kok zwemmen, 100 m vlinderslag
dames zwemploeg zwemmen, 4 × 100m wisselslag
Blaisse en Veenemans roeien, 2 zonder stuurman
  Brons (4) Dames zwemploeg zwemmen, 4 × 100 vrije slag
Bos, Rouwé en Hartsuiker roeien, 2 met stuurman
Roeien roeien, 4 met stuurman
Wielerploeg wielrennen, baan ploegenachtervolging

Nederlands-Antilliaanse prestaties

bewerken
  Zie Nederlandse Antillen op de Olympische Zomerspelen 1964 voor het hoofdartikel over dit onderwerp.

Bij hun derde deelname werden de Nederlandse Antillen vertegenwoordigt door vier sporters in twee sporten. Aan het gewichtheffen namen drie mannen deel welke op de 14e, 17e en 19e plaats eindigden in hun gewichtsklasse. De enige deelnemer bij het schermen kwam niet verder dan de eerste ronde.

Medaillespiegel

bewerken

Er werden 504 medailles uitgereikt. Het IOC stelt officieel geen medailleklassement op, maar geeft desondanks een medailletabel ter informatie. In het klassement wordt eerst gekeken naar het aantal gouden medailles, vervolgens de zilveren medailles en tot slot de bronzen medailles.

In de volgende tabel staat de top-10 en het Belgische en Nederlandse resultaat. Het gastland heeft een blauwe achtergrond en het grootste aantal medailles in elke categorie is vetgedrukt.

Zie de medaillespiegel van de Olympische Zomerspelen 1964 voor de volledige weergave.

 Plaats  Land NOC   Goud   Zilver   Brons Totaal
1   Verenigde Staten USA 36 26 28 90
2   Sovjet-Unie URS 30 31 35 96
3   Japan JPN 16 5 8 29
4   Duits eenheidsteam EUA 10 22 18 50
5   Italië ITA 10 10 7 27
6   Hongarije HUN 10 7 5 22
7   Polen POL 7 6 10 23
8   Australië AUS 6 2 10 18
9   Tsjecho-Slowakije TCH 5 6 3 14
10   Groot-Brittannië GBR 4 12 2 18
15   Nederland NED 2 4 4 10
20   België BEL 2 0 1 3
Zie de categorie 1964 Summer Olympics van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.