Ichtegem

gemeente in West-Vlaanderen, België

Ichtegem is een plaats en gemeente in de Belgische provincie West-Vlaanderen. Ichtegem is een fusiegemeente en bestaat uit Ichtegem, Eernegem en Bekegem. De gemeente telt ruim 14.000 inwoners. Ichtegem is verbroederd met het Zwitserse Wassen.

Ichtegem
Gemeente in België Vlag van België
Ichtegem (België)
Ichtegem
Geografie
Gewest Vlag Vlaanderen Vlaanderen
Provincie Vlag West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Arrondissement Oostende
Oppervlakte
– Onbebouwd
– Woongebied
– Andere
45,78 km² (2022)
81,96%
9,95%
8,09%
Coördinaten 51° 6' NB, 3° 1' OL
Bevolking (bron: Statbel)
Inwoners
– Mannen
– Vrouwen
– Bevolkings­dichtheid
14.516 (01/01/2024)
50,19%
49,81%
317,09 inw./km²
Leeftijdsopbouw
– 0-17 jaar
– 18-64 jaar
– 65 jaar en ouder
(01/01/2024)
19,36%
59,15%
21,49%
Buitenlanders 2,78% (01/01/2024)
Politiek en bestuur
Burgemeester Lieven Cobbaert (Open VLD)
Bestuur Liberaal 2018
WIT
Zetels
CD&V
Liberaal 2018
WIT
Vlaams Belang
Vooruit
23
7
7
7
1
1
Economie
Gemiddeld inkomen 20.061 euro/inw. (2021)
Werkloosheidsgraad 3,75% (jan. 2019)
Overige informatie
Postcode
8480
8480
8480
Deelgemeente
Ichtegem
Bekegem
Eernegem
Zonenummer 050 - 051 - 059
NIS-code 35006
Politiezone Kouter
Hulpverleningszone Zone 1
Website Officiële website
Detailkaart
ligging binnen het arrondissement Oostende
in de provincie West-Vlaanderen
Portaal  Portaalicoon   België
Dorpskern van Ichtegem, vanaf de Ruidenberg
Markt en Sint-Michielskerk

Ichtegem bestaat naast Ichtegem-centrum nog uit de deelgemeenten Eernegem en Bekegem. Eernegem is een grote deelgemeente en telt meer inwoners dan de hoofdgemeente. Het gemeentehuis (administratief centrum van het gemeentebestuur) van Ichtegem bevindt zich ook in het centrum (Stationsstraat 1) van Eernegem. Bekegem is een kleiner landelijker dorp.

De dorpskern van Ichtegem zelf is lang uitgerekt langs de weg van Koekelare naar Aartrijke. Het centrum, met de markt en de kerk, ligt helemaal in het westen van deze kern, op nog geen twee kilometer van het centrum van Koekelare. Naar het oosten toe loopt de dorpskern ruim drie kilometer door langs Engelstraat en, voorbij de wijk De Engel aan de N33, de Zuidstraat. Naast deze lintbebouwing zijn nieuwere wijken of nijverheidszones pas later ontstaan.

Een tweetal kilometer ten zuiden van de dorpskern ligt de wijk De Reiger, bij het kruispunt van de weg naar Kortemark met de Diksmuidebaan N363 en ook met de Ruidenbergstraat en Zuster Clarastraat, op de vroegere Steenstraat.

# Naam Opp.
(km²)[1]
Inwoners
(2020)[1]
Inwoners
per km²
NIS-code
1 Ichtegem (I) 22,41 5.954 266 35006A
2 Eernegem (II) 18,50 7.039 378 35006B
3 Bekegem (III)] 4,76 1.047 220 35006C

Ichtegem grenst aan volgende dorpen:

 
Ichtegem, deelgemeenten en buurgemeenten. De gele gebieden zijn bebouwde kernen.

Geschiedenis

bewerken

Vermoedelijk was het grondgebied van Ichtegem in de prehistorie al bewoond, maar systematisch archeologisch onderzoek werd nog niet uitgevoerd. Wel zijn er vondsten uit het laat-neolithicum, terwijl op luchtfoto's zichtbare cirkelvormige structuren duiden op grafheuvels uit de bronstijd of ijzertijd. Uit de Romeinse tijd zijn bewoningssporen bekend. De Brugse heirweg (Engelstraat, Koekelarestraat en Zuidstraat) hoeft niet noodzakelijkerwijs van Romeinse oorsprong te zijn, maar kan ook als middeleeuwse handelsweg zijn ontstaan. De naam van Ichtegem kan in de 7e of 8e eeuw zijn ontstaan. De naam Ichtegem is van Germaanse oorsprong.

Het nabijgelegen Kasteel van Wijnendale stamt uit de 11e eeuw. Omstreeks 1026 kwam Ichtegem voor het eerst voor in documenten, en wel als Hettingeem. De uitgestrekte woeste gronden werden van eind 11e tot de 13e eeuw ontgonnen. De Abdij van Sint-Bertinus te Sint-Omaars en de Sint-Pietersabdij te Oudenburg speelden hier een belangrijke rol in. Omstreeks 1250 was een pottenbakkerij in bedrijf. In 1331 was er al sprake van een kapel die aan Sint-Winok was gewijd.

De godsdiensttroebelen in de 2e helft van de 16e eeuw leidden tot verwoesting van enkele kapellen en ook de kerk werd zwaar beschadigd. In het Wijnendalebos huisden de Bosgeuzen die het omliggende land onveilig maakte. Het land raakte ontvolkt en een pestepidemie omstreeks 1580 vertraagde de herbevolking. Vanaf 1639 kwamen ook mensen uit Artesië naar deze streken en vestigden zich in het gehucht De Reiger, dat sindsdien in de volksmond Artoys werd genoemd.

Van 1764-1775 werden, onder Oostenrijks bewind, nieuwe -vaak kaarsrechte- wegen aangelegd, zoals de weg van Torhout naar Oostende.

Van 1840-1850 was er sprake van economische neergang: crisis in de vlasnijverheid, mislukte oogsten en een tyfusepidemie. Zo waren vele inwoners genoodzaakt elk jaar naar Frankrijk te trekken om daar bij het oogsten te helpen: de Fransmans. Vanaf 1868 was ook Spoorlijn 62, van Torhout naar Oostende, in gebruik. Tot de nijverheid behoorden brouwerijen en een steenoven (1882).

Tijdens de Eerste Wereldoorlog hadden de Duitsers een veldhospitaal in het klooster en de school. De overledenen werden begraven en hun stoffelijke resten werden in 1930 overgebracht naar het Duitse kerkhof te Vladslo. Ook werd er in 1917 een vliegveld aangelegd.

Vooral na de Tweede Wereldoorlog verdwenen de Fransmans geleidelijk uit beeld, ten gevolge van de landbouwmechanisatie. De plaatselijke zuivelfabriek sluit in 1979. Ondertussen werd in 1975 een nieuwe fusiegemeente Ichtegem gevormd, waarvan ook Eernegem en Bekegem deel gingen uitmaken.

Bezienswaardigheden

bewerken
  Zie Lijst van onroerend erfgoed in Ichtegem voor het hoofdartikel over dit onderwerp.
  • Het Wijnendalebos
  • De Sint-Michielskerk bevat nog enkele delen van het oude 15de-eeuwse laat-romaanse kerkje, namelijk de kruisbeuk met gotisch venster, de koornis en de basis van de vieringtoren. In 1884 verdween het romaanse schip en kwam een driebeukig schip in de plaats. Er kwam een nieuwe ingang, op de plaats van het vroegere koor dat naar het oosten was gericht. In de plaats kwam ook een nieuw naar het westen gericht koor. Van de toren is de basis nog het oudst; erbovenop is een achtkantige toren gebouwd.
  • De Engelkerk in de wijk De Engel, van 1979.
  • Kasteel Rosendahl

Natuur en landschap

bewerken

Ichtegem ligt in Zandig Vlaanderen (Westelijk Houtland) met een hoogte van 10 tot 20 meter. In het zuidoosten vindt men de steilrand naar het Plateau van Wijnendale, waar men ook het Wijnendalebos en Kasteel van Wijnendale vindt. Hier is 51 meter het hoogste punt, bij het gehucht De Reiger. Het plateau vormt een waterscheiding: beken ten zuiden hiervan lopen af in zuidelijke richting, naar de Handzamevaart. Beken ten noorden hiervan lopen in noordelijke richting naar de Moerdijkvaart.

Economie

bewerken

In de gemeente is Brouwerij Strubbe actief, brouwer van verschillende streekbieren. De brouwerij brouwt de Ichtegem's bieren, die naar de gemeente genoemd zijn. Vroeger waren er meer brouwerijen, zoals brouwerij De Engel, en ook heeft er een steenfabriek gestaan. In de landbouw was onder meer de vlasteelt van belang.

Demografie

bewerken

Demografische evolutie voor de fusie

bewerken
  • Bronnen:NIS en Gemeente Ichtegem - Opm:1831 t/m 1970=volkstellingen op 31 december; 1976= inwoneraantal per 31 december

Demografische ontwikkeling van de fusiegemeente

bewerken

Alle historische gegevens hebben betrekking op de huidige gemeente, inclusief deelgemeenten, zoals ontstaan na de fusie van 1 januari 1977.

  • Bronnen:NIS, Opm:1831 tot en met 1981=volkstellingen; 1990 en later= inwonertal op 1 januari
Inwoners van jaar tot jaar op 1 januari
1992 tot heden
jaar Aantal[2] Evolutie: 1992=index 100
1992 12.908 100,0
1993 13.009 100,8
1994 13.119 101,6
1995 13.192 102,2
1996 13.195 102,2
1997 13.205 102,3
1998 13.206 102,3
1999 13.174 102,1
2000 13.242 102,6
2001 13.272 102,8
2002 13.349 103,4
2003 13.429 104,0
2004 13.389 103,7
2005 13.340 103,3
2006 13.423 104,0
2007 13.493 104,5
2008 13.571 105,1
2009 13.687 106,0
2010 13.839 107,2
2011 13.860 107,4
2012 13.898 107,7
2013 13.869 107,4
2014 13.929 107,9
2015 13.952 108,1
2016 13.945 108,0
2017 13.950 108,1
2018 13.939 108,0
2019 14.050 108,8
2020 14.041 108,8
2021 14.068 109,0
2022 14.139 109,5
2023 14.355 111,2
2024 14.516 112,5

Politiek

bewerken

Structuur

bewerken
Ichtegem Supranationaal Nationaal Gemeenschap Gewest Provincie Arrondissement Provinciedistrict Kanton Gemeente
Administratief Niveau   Europese Unie   België   Vlaanderen   West-Vlaanderen Oostende Ichtegem
Bestuur Europese Commissie Belgische regering Vlaamse regering Deputatie Gemeentebestuur
Raad Europees Parlement Kamer van
Volksvertegen­woordigers
Vlaams Parlement Provincieraad Gemeenteraad
Kiesomschrijving Nederlands Kiescollege Kieskring West-Vlaanderen Oostende-Veurne-Diksmuide Oostende Gistel Ichtegem
Verkiezing Europese Federale Vlaamse Provincieraads- Gemeenteraads-

Burgemeesters

bewerken

Verkiezingen 2012

bewerken

Na de verkiezingen van zondag 14 oktober 2012 werden volgende partijen gekozen in de gemeenteraad:

  • 7 zetels: CD&V
  • 6 zetels: WIT
  • 6 zetels: Liberaal 2012 (kartel tussen Open Vld en BLAUW)
  • 2 zetels: N-VA
  • 2 zetels: sp.a

Na de bekendmaking van de uitslag smeedde CD&V een coalitie met de lokale partij WIT. Karl Bonny kon aan zijn vierde termijn als burgemeester beginnen.

Verkiezingen 2018

bewerken

Na de verkiezingen van zondag 14 oktober 2018 werden volgende partijen gekozen in de gemeenteraad:

  • 7 zetels: CD&V
  • 7 zetels: Liberaal 2018 (kartel tussen Open-Vld, BLAUW en N-VA)
  • 7 zetels: WIT
  • 1 zetel: Vlaams Belang
  • 1 zetel: Sp.a & Co.

Liberaal 2018 en WIT vormden een coalitie en verdeelden de burgemeesterssjerp voor elk drie jaar.

Resultaten gemeenteraadsverkiezingen sinds 1976

bewerken
Partij of kartel 10-10-1976[3] 10-10-1982 9-10-1988 9-10-1994 8-10-2000 8-10-2006[4] 14-10-2012[5] 14-10-2018 13-10-2024
Stemmen / Zetels % 21 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23 % 23
CVP1 / CD&V2 38,231 9 42,041 10 40,291 11 34,981 9 29,011 8 30,462 8 27,392 7 29,02 7 -
VLD1 / Liberaal 20123 / Liberaal 20184 - - - 19,391 5 25,261 7 17,031 4 24,383 6 28,04 7 -
BLAUW2 19,82 4 -
W.I.T. (Werken aan Ichtegems/Ieders Toekomst)1 / BIESA - - - 17,73 4 19,03 5 25,96A 6 26,4 6 26,1 7 -
SP1 / BIESA / sp.a2 / sp.a & co3 - - 26,731 6 - 12,021 2 10,542 2 8,13 1 -
Vlaams Blok1 / Vlaams Belang2 - - - - 3,831 0 6,762 1 - 8,82 1 -
VU / N-VA - - - 1,61 0 - - 11,292 2 - -
Agalev - - - 4,19 0 2,46 0 - - - -
SAMEN - - - - 8,4 1 - - - -
NB 14,46 3 24,64 6 - 22,12 5 - - - - -
A88 - - 6,54 0 - - - - - -
GMB - - 26,45 6 - - - - - -
GB - 26,28 6 - - - - - - -
VDV - 7,03 1 - - - - - - -
CENTER 22,86 5 - - - - - - - -
DNT 11,69 2 - - - - - - - -
NGB 12,77 2 - - - - - - - -
Totaal stemmen 8527 9101 9446 9671 9851 10307 10465 10467
Opkomst % 97,21 96,13 95,72 96,85 94,98 94,5
Blanco en ongeldig % 2,66 5,02 4,77 4,91 5,47 5,13 4,91 4,8

De rode cijfers naast de gegevens duiden aan onder welke naam de partijen telkens bij een verkiezing opkwamen.
De zetels van de gevormde meerderheid staan vetjes afgedrukt. De grootste partij is in kleur.

Verkeer

bewerken

Bekende inwoners

bewerken

Nabijgelegen kernen

bewerken

Koekelare, Aartrijke, Eernegem, Wijnendale

bewerken
Zie de categorie Ichtegem van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.