Moktezuma II : diforc'h etre ar stummoù

Krogit e-barzh !
Un danvez pennad eo ar pennad-mañ ha labour zo d'ober c'hoazh a-raok e beurechuiñ.
Gallout a rit skoazellañ Wikipedia dre glokaat anezhañ. 

Moktezuma, anvet ivez Motecuhzoma Xocoyotzin (bet ganet war-dro 1466 – tremenet e 1520), a oa ur rener aztek ("huey tlatoani" Tenochtitlan), e penn ar gevredadenn aztek tridoubl eus war-dro 1502 – betek 1520. Anavezet eo bremañ evel rener an impalaeriezh aztek e deroù aloubadeg Mec'hiko gant ar Spagnoled.

Levezonet eo bet ar soñj hon eus dalc'het eus Moktezuma en istor gant e berzh evel rener ur vroad faezhet, ha kalz mamennoù a zeskriv anezhañ evel un den dizintrudu hag hep youl. Abalamour da rakvarnioù an dud o deus savet ar mammennoù istorel ez eo diaez gouzout hag eñ en doa kemeret divizoù mat e-pad an aloubadeg. Nevez zo, istorourien zo o deus skrivet e tiskoueze raktresoù niverus Moktezuma, war dachenn an disavouriezh, ar skiantoù, an armoù hag ar relijion, e oa ur rener kreñv hag oberiant.Patrom:Fact

Stumm orin e anv e Nahouatleg a veze distaget [motekʷˈsoːma]. Un anv kevrennek eo, savet diwar un anv a dalvez "Aotrou" hag ur verb a dalvez "Krizañ e dal gant ar fulor". Abalamour da se e troer e anv gant "Krizañ a ra e dal evel un aotrou,"^[1] "Eñ zo droug ennañ en un doare nobl,"^[2] pe "Eñ a ya droug ennañ e-unan."^[3] Skrivet eo bet en un niver a zoareoù. Hiziv ez eo Moktezuma (pe Moctezuma) an hini paotañ.

Implij un niverenn zo nevez ha ne dalvez ken evit lakaat kemmm get ar Moktezuma kentañ, a vez graet Moktezuma Iañ anezhañ, rak daoust d'an hini kentañ da vezañ tad-kozh-ioù egile, ne veze ket anvet ar renerien abalamour ma oant eus ar memes tiegezh e bro an Azteked. Ar c'hronikoù aztek a ra Motecuhzoma Xocoyotzin anezhañ, endra ma veze graet Motecuhzoma Ilhuicamina pe Huehuemotecuhzoma ("Moctezuma kozh") eus an hini kentañ. Xocoyotzin, distaget [ʃokoˈjotsin], a dalvez "an hini yaouank enoret".

Dislavaroù a-leizh a gaver e deskrivadurioù buhez Moktezuma, ha dre se ne ouzer netra en un doare asur diwar e benn hag a-zivout e ren. War a seblant e ta an dislavaroù-se eus rakvarnioù a bep seurt. Konkistadored spagnat evel Bernal Diaz del Castillo ha Hernan Cortes a zeskriv Moktezuma evel ur rener garv hag hedro.

An istorour James Lockhart a laka o doa ezhomm an dud da gaout ur "bouc'h da vazhata" evit displegañ faezhidigezh an azteked, ha Moktezuma a sammas ar roll-se.

Eñ eo avat a lakaas an impalaeriezh aztek d'ober he brasañ kresk abaoe an deroù. Dre ar brezel e lakaas anezhi da greskiñ betek er su ken pell ha Xoconosco er Chiapas ha strizh-douar Tehuantepec. Lakaat a reas sevel an Templo Mayor ha kemm a reas penn-da-benn reizhiad an truajoù. Kreskiñ a reas galloud Tenochtitlán war ar c'heodedoù kevredet o kemer al lec'h pennañ er gevredadenn aztek tridoubl. Krouiñ a reas un templ ispisial, gouestlet da zoueoù ar c'heodedoù aloubet, e diabarzh templ Huitzilopochtli. Sevel a reas ivez ur monumant en enor Tlatoani Tízoc.

1. ↑ Andrews, J. Richard [1975] (2003). Introduction to Classical Nahuatl, Revised Edition, Norman : University of Oklahoma Press. 599 p. 
2. ↑ Brinton, Daniel G. (1890). Ancient Nahuatl Poetry. 
3. ↑ Thomas, Hugh (1995). Conquest: Montezuma, Cortés, and the Fall of Old Mexico. 

• Seven Myths of the Spanish Conquest by Matthew Restall, Oxford University Press (2003) ISBN 0-19-516077-0
• Hassig, Ross, Aztec Warfare: Imperial Expansion and Political Control; Norman: University of Oklahoma Press, 1988.
• Lockhart, James, ed., tr. We People Here: Nahuatl Accounts of the Conquest of Mexico. University of California Press, 1993
• John Ledy Phelan, The Millenian Kingdom of the Franciscans in the New World (1956)
• Jose Luis Martínez, Gerónimo de Mendieta (1980), in Estudios de Cultura Nahuatl vol 14, UNAM, Mexico pp131-197
• Townsend, Richard F. (2000) The Aztecs (revised edition), Thames and Hudson, New York.
• Weaver, Muriel Porter (1993). The Aztecs, Maya, and Their Predecessors: Archaeology of Mesoamerica, 3rd ed., San Diego : Academic Press. ISBN 0-01-263999-0. 

• Motecuhzoma Xocoyotzín